13 yıl süren bir araştırma sonunda bilim insanları, yaşlanmayı tetikleyen şey nedir sorusunun yanıtını buldu.

Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Paul F. Glenn Yaşlanma Araştırma Biyolojisi Merkezi’nin eş başkanı olan Genetik Profesörü Prof. Dr. David Sinclair, meslektaşlarıyla birlikte yeni bir çalışmaya imza attı. 12 Ocak’ta yayınlanan bu çalışma, hücrelerdeki yaşlanmayı hızlandıran veya tersine çevirebilen bir yaşlanma saatini ele alıyor.

Yaşlanmayı inceleyen bilim insanları, hücrelerde yaşlanma sürecini neyin yönlendirdiğini tartışmaya başlamıştı. Bu tartışmada öncelikle, zamanla bir hücrenin normal işlemlerini bozabilen ve hücre ölümü sürecini tetikleyebilen DNA’daki mutasyonlara odaklandılar.

Ancak bu teori, yaşlı insanların hücrelerinin genellikle mutasyonlarla dolu olmadığı ve daha fazla mutasyona uğramış hücre yükü taşıyan hayvanların veya insanların erken yaşlanmadığı gerçeğini ortaya çıkardı. Bu nedenle Prof. Dr. Sinclair, epigenom adı verilen genomun başka bir bölümüne odaklandı.

Yayınlanan makalede Prof. Dr. Sinclair ve ekibi, fareleri hızlandırılmış bir zaman çizelgesinde yaşlandırmakla kalmayıp, aynı zamanda bu yaşlanmanın etkilerini tersine çevirebileceklerini ve hayvanlara gençliğin bazı biyolojik belirtilerini geri kazandırabileceklerini bildirdi. Bu tersine çevrilebilirlik, yaşlanmanın ana itici güçlerinin DNA’daki mutasyonlar değil, bir şekilde ters giden epigenetik talimatlardaki hatalar olduğu gerçeğini güçlü bir şekilde ortaya koyuyor.

Yapılan bu yeni araştırmayı yaşlanmaya dair yeni bir paradigma olarak nitelendiren Prof. Dr. Sinclair, “Yaşlanmanın altında yatan, yalnızca hasarın birikmesi değil, hücrelerde kaybolan bilgidir” diyor.

Prof. Dr. Sinclair bu durumu yazılım programlarının donanımla birlikte çalışmasına benzeterek, “Sistem bazen bozulur ve yeniden başlatılması gerekir” dedi. “Yaşlanmanın nedeni bir hücrenin mutasyonlarla dolu olmasıysa, o zaman yaşı tersine çevirmek mümkün olmazdı” ifadelerini kullanan Prof. Dr. Sinclair, “Ancak yaşlanma sürecini tersine çevirebileceğimizi göstererek, sistemin sağlam olduğunu, bir yedek kopya olduğunu ve yazılımın yeniden başlatılması gerektiğini belirledik” diye konuştu.

Ekip, genç farelerin DNA’sında kırılmalar sağlayarak yaşlanmanın epigenom üzerindeki etkilerini taklit etti. Bu şekilde yaşlandıktan sonra, Prof. Dr. Sinclair birkaç hafta içinde farelerin hastalık belirtileri göstermeye başladığını gördü.

Yeniden başlatma, hücrelere kendilerini yeniden programlama talimatı veren üç geni içeren bir gen terapisi şeklinde yapıldı. Farelerde talimatlar, hücrelere (böbrek ve deri hücreleri gibi) kimliklerini tanımlayan epigenetik değişiklikleri yeniden başlatmaları için rehberlik etti.

Deneyi başarılı olan Prof. Dr. Sinclair, “Kök hücreler yapmıyoruz, kimliklerini yeniden kazanabilmeleri için zamanı geri alıyoruz” dedi.