18-24 KASIM DÜNYA ANTİBİYOTİK FARKINDALIK HAFTASI ANTİBİYOTİK DİRENCİ NEDİR?  ANTİBİYOTİK KULLANIMININ YAN ETKİLERİ VAR MI? Bakterilerle mücadele konusunda etkin bir payı olan antibiyotikleri doğru kullandığımızda fayda göreceğimiz aşikar. Peki doğru kullanım derken nelerden bahsediyoruz? “Fazla antibiyotik kullanımının bazı potansiyel zararları arasında ilk sırada antibiyotik direnci gelmektedir. Bunun yanı sıra vücudumuzdaki yararlı bakterilere yok ederek bağırsak florasını bozabilir, dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir.” diyen Liv Hospital Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman antibiyotik direncine dikkat çekilmesi gerektiğini ve bu konuda toplumun bilinçlenmesini sağlamayı amaçlayan farkındalık haftalarının öneminin altını çizerek antibiyotik kullanma konusunda merak edilenleri yanıtladı.   Antibiyotik nedir? Antibiyotikler, bakterileri öldüren veya çoğalmalarını engelleyen ilaçlardır. İnsanlar ve hayvanlar üzerinde bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılırlar. Doğru antibiyotik kullanımı nasıl olmalıdır? Antibiyotiklerin doğru kullanımı kendimiz, insanlık ve doğa için önemlidir. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle özetlenebilir. Reçeteye ile kullanın: Antibiyotikleri sadece doktorunuzun reçetesi doğrultusunda kullanın. Kendi başınıza veya diğer kişilerin önerdiği antibiyotikleri kullanmaktan kaçının. Doz aksatmayın: Antibiyotik dozlarını düzenli aralıklarla ve tam olarak doktorunuzun önerdiği doz ve aralıklarla alın. Atlanan dozlar tedavinin aksamasına, iyileşmenin gecikmesine neden olabilir. Önerilenden düşük dozlar ise bakterilerde direnç gelişmesine neden olabilir. Tedavi süresine uyun: İyileştiğinizi düşünseniz bile doktorunuzun belirttiği süre boyunca antibiyotiği kullanmaya devam edin.   İlaçları zamanından önce bırakmak enfeksiyonun tamamen tedavi edilmediği anlamına gelebilir. Diğer ilaçlarla etkileşim: Başka bir ilaç alıyorsanız veya hamile iseniz, doktorunuza danışmadan antibiyotik kullanmaktan kaçının. Tedavi sırasında alkol almayın: Antibiyotikleri alkolle birlikte kullanmaktan kaçının, çünkü bu ilaçların etkisini azaltabilir veya yan etkilere neden olabilir. Her antibiyotiğin alkolle etkileşimi farklı olacağından gerektiğinde doktorunuza danışın. Antibiyotik direnci nedir? Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotiklerden etkilenmemesi yani direnç geliştirmesi durumunu ifade eder. Bazı bakteriler bazı antibiyotiklere doğal olarak dirençliyken, esas olarak sonradan gelişen direncin ifadesidir. Bu, antibiyotiklerin normalde etkili olduğu bakterilere karşı tedavinin zorlaşmasına veya etkisiz hale gelmesine neden olur. Gerek tıpta ve gerekse hayvancılıkta doğru olmayan antibiyotik kullanımı antibiyotik direncinin en önemli nedenidir. Gereksiz antibiyotik kullanımının zararları nelerdir? Fazla antibiyotik kullanımının bazı potansiyel zararları arasında ilk sırada antibiyotik direnci gelmektedir. Bunun yanı sıra vücudumuzdaki yararlı bakterilere yok ederek bağırsak florasını bozabilir, dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir. Ayrıca her ilaç gibi antibiyotiklerin de yan etkileri olacağı, diğer ilaçlarla etkileşebileceği ve normalde kontrol altında olan mantar veya diğer mikroorganizmaların aşırı çoğalmasına neden olarak süper enfeksiyonlara yol açabileceği akılda tutulmalıdır. Bu nedenlerle, antibiyotikleri yalnızca doktor reçetesiyle, önerildiği şekilde ve tam tedavi süresince kullanmak önemlidir. Antibiyotik kullanımının yan etkileri var mı? Her ilaç gibi antibiyotiklerin de yan/istenmeyen etkileri görülebilmektedir.             1. Mide rahatsızlığı: Antibiyotikler, mide bulantısı, kusma veya karın ağrısına neden olabilir.             2. İshal: Bağırsak florasındaki bozulma, antibiyotik kullanımına bağlı olarak ishale yol açabilir.             3. Alerjik reaksiyonlar: Basit denebilecek cilt döküntüsünden hayatı tehtid edebilecek anafilaksi dediğimiz reaksiyonlara kadar değişik alerjik reaksiyonlar olabilir.             4.Mantar enfeksiyonları: Özellikle bebek ve yaşlılarda ağızda ve toplumdaki pek çok kadında vajende gelişen mantar enfeksiyonlarının öncesinde antibiyotik kullanımı söz konusudur.             5. Diğer: Cilt hassasiyetinden, kan hücrelerinin azalmasına kadar çok sayıda daha nadir görülen yan etkilerin de yaşanması mümkündür. Bu yan etkilerin ciddiyeti ve sıklığı, kullanılan antibiyotiğe, doza ve bireyin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Herhangi bir yan etki hissedildiğinde, hemen doktora başvurulması gereklidir. Hamilelerde ve emzirenlerde antibiyotik kullanımı nasıl olmalı? Bazı antibiyotikler hamilelik veya emzirme döneminde önerilmeyebilir, ancak duruma göre doktor tarafından uygun görülen antibiyotikler kullanılabilir. Doktorlar, antibiyotik seçimini, bebeğin sağlığına olası etkileri değerlendirerek yaparlar. Bu değerlendirme, hem anne hem de bebeğin sağlığını en iyi şekilde koruma amacını taşır. Hamile veya emziren bir kadın antibiyotik kullanmak zorunda kalırsa, doktorun verdiği talimatlara kesinlikle uymalı ve herhangi bir endişe durumunda derhal doktora başvurmalıdır. Antibiyotik Farkındalık Haftası neden gereklidir? Antibiyotik direnci global bir sorun olarak her geçen gün artmakta ve dirençli bakterilere etkili antibiyotik geliştirilememektedir. 2050 yılına gelindiğinde yıllık 10 milyon ile ölüm nedenleri arasında Dirençli Bakteri Enfeksiyonlarının ilk sırada yer alacağı öngörülmektedir. Toplumdaki tüm bireylerin bu gidişte sorumluluğu olduğundan hareketle 18 Kasım Antibiyotik Farkındalık günü olarak benimsenmiştir. Çeşitli etkinliklerle küresel bir sorun olan antibiyotik direncine dikkat çekmeyi ve bu konuda toplumun bilinçlenmesini sağlamayı amaçlar. Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı