İNTEPE’DEN SEDDÜLBAHİR’E SELAM “Çakal Tepe ve Çakaltepe Bataryası” Google Earth üzerinde Çakaltepe Bataryası’nın yeri (Haziran 2012-Bayram AKGÜN) Çakaltepe Bataryası, Temmuz 1915’te fotoğraftaki tepe (Çakal Tepe) üzerine kurulur. Çakaltepe Bataryası, Kumkale Şehitliği’nin sahil kısmında bulunan II. Dünya Savaşı’na hazırlık amacıyla yapılmış olan Karanlıkliman Koruganları ile Topçamlar Tabyası arasında bulunan yüksekçe bir tepe üzerine kurulur. Bu tepenin adı Çakal Tepe’dir. Buraya yerleştirilen bataryaya da ismi bu tepeden dolayı verilir. Çakaltepe Bataryası Temmuz 1915’in sonlarına doğru kurulur. Boğaz tahkimatını güçlendirmek maksadıyla oluşturulan batarya, Çakal Tepe’nin üst yamaçlarına doğru yerleştirilir. Haydar Mehmet ALGANER, Çakaltepe Bataryası’nın hazırlanması ve mevzilerin oluşturulmasıyla ilgili bazı bilgiler aktarmaktadır. Ayrıca burada Çakaltepe Bataryası’nın ve İntepe Bataryası’nın konuşlandırıldığı yerlerin özelliklerinden de bahsedilmektedir.   “Her gün bölgeyi kendi isteğimle dolaşıyordum. Ancak bugün, verilen emir üzerine gezintiye çıkıp denetleyecektim. Yüzbaşı Hayri emri tebliğ etti. Saat 10.25'te hazırlanıp çıktık. Uçak sebebiyle iki süvari bizi 100 metreden takip ediyordu. Halileli köyünden geçip İntepe yönünde yürüyorduk. Tepelerden vadiye indik. Dereyi geçtik, ne güzel ağaçlık! Bu bölgede 31 'inci Alay talim yapıyordu. Buradan karşıki tepeye geçtik. Topçu askerleri, sırtların içini oyarak ilk çağdaki insanlar gibi burayı mesken yapmışlar. Oradan tepeye çıktık, etraf gözüküyor. Fakat daha ileriki tepeye gitmek gerekiyor. Atları bıraktık, oraya gittik. Burası İntepe'nin tam sağına düşüyor. Erenköy tam karşıda görünüyor. Burada gözetleme yapmak için teker teker çalıdan çalıya sıçrayarak gittik. Her taraf mükemmel gözüküyor. Karşıda Seddülbahir ve Hisarlık... Fakat hava bulanık olduğundan, karşı tarafın durumunu göremiyoruz. Ancak sahil mükemmel gözüküyor. Bu sebepten, Kumkale ve Seddülbahir arası en işlek ve en büyük İngiliz limanı haline gelmiş. Bu tepenin ismi Çakaltepe’dir. Buradaki inşaatta birçok asker çalışıyor. İstanbul'dan 25 uzun 15'lik gelecekmiş. Fakat bitmesi daha 20 gün kadar gecikirmiş. Buradaki inşaatı kontrol eden iki subayla görüştük. Bunlardan biri olan Yüzbaşı Halil, Balkan Savaşı’nda çete komutanıydı. Kendisinden İntepe bataryaları hakkında bilgi aldık. Düşman buradaki bataryaları hiç bulamıyor; buna karşılık, Seddülbahir'i çok rahatsız ediyordu. İnsan böyle bir yerde, düşman ateşi ha geldi ha gelecek diye bekliyor. Fakat bir şey olmadı. Daha sonra buradan geri dönmek için yola çıktık. Halileli Köyü’nün oradaki suyu geçtikten sonra Vakfiyeye geldik. Çıkarken İntepe’nin solunu ilci müthiş tahrip güllesinin paraladığını gördük. (11 Mayıs 1915)”1 Batarya da kullanılan 150/40’lık toplara örnek bir top. Bataryaya muharebeler esnasında 4 adet 150/40’lık gemi topu yerleştirilir. Toplar seri ateşlidir. Topların namlu uzunluğu 6 m., namlu çapı 15 cm., 44 adet yiv/setten oluşmakta ve menşuri (Prizma) kamaya sahiptir. 150/40’lık bu toplardan Çanakkale Boğazı’na 14 adet konuşlandırılır. Beş adedi Dardanos Tabyası’na, iki adedi Gözcü Baba Tabyası’na, iki adedi Subaşı Bataryası’na, bir adedi Yenişehir Bataryası’na ve dört adedi de Çakaltepe Bataryası’na yerleştirilir. Bu toplardan sadece Dardanos Tabyası’ndaki beş adedi 18 Mart 1915 muharebesinde hazır halde bulunmaktaydı. 150/40’lık topta Tahrip Dane’nin 45,4 kg ağırlığındaki mermisi, trotil ile ilk hızı 765 sn/m olmak üzere 12.600 m ve 17.400 m menzile ulaşmaktadır. 150/40’lık topun mermisinin 1.000 m’deki son hızı 609 sn/m ve deleceği kalınlık ise 267 mm’dir. 5.000 m’deki son hızı 357 sn/m ve deleceği kalınlık ise 125 mm’dir. 7.000 m’deki son hızı ise 308 sn/m ve deleceği kalınlık 101 mm’dir.2 Bataryanın menzili rahatlıkla Seddülbahir Bölgesi’ne erişebilmektedir.   25 Nisan 1915 Kara Çıkarmaları’nın ardından Çanakkale Boğazı’ndaki hareketlilik eski hızını kaybeder. Boğazdaki tahkimatımız kara muharebelerine çok fazla destek veremez. Fakat özellikle Seddülbahir Cephesi, boğazdaki bataryalarımız tarafından ateş altına tutulabilir. Bu ateşin de karadaki askerlerimize büyük faydaları olur. Anadolu Yakası’ndaki topların Seddülbahir Cephesi’ne top atışı yapabilmesinin askerlerimize olan desteği kısa sürede fark edilir. Bu maksatla Anadolu Yakası’ndaki körfezler üzerinde yükselmiş İntepe’ye daima fazla bataryalar sevk edilir. Bu bölgedeki topların tabiyesindeki çapların oynayacağı rollerden ziyade hangisinin fazla cephanesinin mevcut bulunduğu esas rol oynar. Bunun için de Temmuz 1915’in sonlarına doğru Çakaltepe Bataryası da kurulur.3 Bu bataryanın en büyük kurulma amaçlarından birisi de 150/40’lık top mermisinin diğer mermilere göre fazla bulunmasıdır. Nitekim bu mermilerde kısa süre içerisinde yetersiz seviyeye ulaşacaktır. Hakikatte düşmanın tahliye tertibatı, ihtiyat kuvvetleri cepheye yanaştırması bizim tarafımızdan zorlaştırılabilirdi. İntepe’deki toplar düşmanın Seddülbahir’deki toplarına ve siperlerine çok zayiat verdirir. Bu toplardan Çakaltepe Bataryası’nda bulunan 4 adet 150/40’lık seri ateşli gemi topları da Seddülbahir Bölgesi’ne erişebildiği için bu mıntıkayı top atışına tutabiliyordu.4 Nitekim elde mevcut olan cephanenin azlığı istenilen sonucu elde etmeye yetmiyordu. 18 Mart 1915 tarihinde yaşanan Büyük Boğaz Muharebesi’nden sonra düşmanın boğaza tekrar saldırı yapıp yapmayacağı merak uyandırmaktaydı. Bununla ilgili birkaç defa duyumlar alınmıştı. Bu duyumlardan biri de 25 Kasım 1915 tarihlidir. 25 Kasım 1915’te, yakın bir gelecekte düşman filosunun Boğazı yeniden zorlayacağı haberi alındığı zaman, Çakaltepe Bataryası’nda bulunan 150 mm.lik topların iyi olduğu ve bir günlük muharebeye yetecek kadar cephanesi bulunduğu belirtilmektedir. Çanakkale Cephesi’nin kapanmasına kadar Çakaltepe Bataryası da üzerine düşen görevi layıkıyla yerine getirir. Özellikle birleşik filo gemileri Anadolu Yakası’na kurulup Seddülbahir Bölgesi’ne atışlar gerçekleştiren bataryalara yoğun bir şekilde bombardıman ediyordu. Buradaki bataryalar ve topçu askerleri sürekli tehlike altında yaşamaktaydı. Günümüzde bataryanın bulunduğu yere baktığımızda herhangi bir top veya top parçasına rastlanılmamaktadır. Batarya tamamen özelliğini yitirmiş durumdadır. Çakal Tepe üzerinden Erenköy ve Çanakkale istikametine bir bakış. Çanakkale Savaşları Araştırmacı-Yazar Bayram AKGÜN baryamakgun@hotmail.com KAYNAKÇA 1. ALGANER, H., M., Çanakkale Kara Savaşları Günlüğü, Deniz Basımevi Müdürlüğü, I. Baskı, İstanbul, Ocak 2009. 2. Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi, (Haziran 1914,25 Nisan 1915), V. Cilt, I. Kitap, Genkur. Basımevi, Ankara, 2012. 3. LOREY, H., Türk Sularında Deniz Hareketleri, Cilt II, Boğazlar Etrafında Mücadele, Çeviren: Dz. Kurmay Albay Tacettin Talayman, T.C. Deniz Basımevi, 1946.