Biraz zaman olmuş bitkileri size anlatmayalı… Şairin dediği gibi ayrılıklar da sevdaya dâhil ama benim için güzel olmadı. Çünkü okudukça, anladıkça; yazdıkça, anlattıkça güzelleşiyor hayat. Anlam kazanıyor hatta… Artık biraz format değiştirmek istiyorum. Bitkileri anlatırken; şifasının yanında hikâyelerini de anlatacağım… Nergisle başlamak istedim. Hem hikayesi güzel, hem kendisi güzel, hem de tıbbi amaçla kullanımı mevcut. Üstelik eylül, ekim, kasım ayları da soğanlarının dikimi için en uygun aylar. Eğer Bahçenizde olsun isterseniz tam zamanı yani. Bu bitkinin anavatanı Ege ve Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler. Ülkemizde ise iki türü doğal olarak bulunmasına karşın, pek çok kültür formları da üretilip yetiştirilmekte. Ve genellikle Mordoğan ve Karaburun bölgelerinde yoğun olarak bulunmaktadır. Nergisin latince ismi Narcissus. Mitolojiyle ne kadar ilgilisiniz bilmem ama sevmiyor olsanız bile güzel bir hikaye diye düşünülebilir. Bazen gerçeklerden uzaklaşıp hikayeler öğrenmek, dinlemek iyi hissettirir derler… Efendim bu Narcissus için denir ki; kendisi bir zamanlar İzmir karaburun’da yaşayan dünyanın en yakışıklı erkeğiymiş. Ve avcılık yapmaktaymış. Bu güzel yakışıklı erkeğe civarda yaşayan kızlar hatta periler âşıkmış. Aynı zamanlarda Olimpos'ta ise görenlerin dönüp bir daha bakmaktan kendilerini alamadıkları, güzeller güzeli Echo adında bir su perisi yaşarmış. Ama o dillere destan güzelliğine gölge düşüren bir kusuru varmış! Ne zaman konuşmaya başlasa, susmak bilmezmiş. Bu gevezeliği tanrı Zeus'un karısı tanrıça Hera'nın bile sabrını taşırmış ve sonunda ona susması için bir büyü yapmış. O artık ormanın derinliklerinde, günlerini sadece başkalarının en son söyledikleri sözleri tekrar ederek geçirecekmiş. Bir gün Echo’nun yaşadığı ormana genç kızların hayallerini süsleyen, güçlü, yakışıklı Narcissus gelmiş. Echo görünce Narkissos'u gönlünü arzu sarmış ve ona sevdalanmış! Narcissus ondan habersiz ilerlerken, Echo aşkından yanıp tutuşarak onu izlemiş. Nihayet Narcissus onu hissedip bağırmış;“Orada kim var?” diye. Echo, “Var,” diye cevap vermiş. Ardından Narkissus “Çık ortaya,” demiş ve Echo da “Ortaya,” deyip saklandığı yerden çıkıvermiş. Karşılıklı bir süre böyle devam etmişler. Ama Narcissus, konuşmanın böyle sürüp gitmesinden sıkılıp, Echo’yu oracıkta bırakıp gidivermiş. Echo sevdiği adama hiçbir zaman kavuşamayacağını öğrenmiş olmanın verdiği acıyla, günlerce ağlamış, ağlamış, ağlamış… Zeus’a yalvararak Narcissus’u cezalandırmasını ister. Zeus isteğini kabul ederek, “başkalarını sevmeyen kendini sevsin” der. Erkek güzeli Narcissus bir gün su içmek için göle eğildiğinde suda kendini görür ve kendisine âşık olur. Kendine bakmakla aşkına karşı koyamaz ve yine kendine bakarken bir gün düştüğü gölde boğulur ve ölür. Narcissus’ a âşık periler sevdikleri yakışıklı adamı sudan çıkarmayı ve gömmeyi düşünürler. Suda hiç bilmedikleri ve görmedikleri bir çiçek çıkmaya başlar. Periler rengiyle, kokusuyla çok beğendikleri çiçeğe Narcissus adını verirler. Narcissus’un efsanesine göre nergis adı da buradan gelmektedir. Hatta psikolojide ki narsizm yani kendini aşırı beğenme hastalığı da ismini burdan almaktadır. Echo adının da bugünkü “eko” sözcüğünden geldiğini tahmin etmişsinizdir heralde. Nergis, soğanlı bitki olarak kokulu ya da gösterişli, renkli çiçeklere sahiptir. Kesme çiçek olarak vazolarda, çevre düzenlenmesi olarak bahçelerde, saksılı bitki olarak evlerde yerini almaktadır. Nergis, güzel çiçeklere sahip olduğu için süs ve peyzaj bitkisi olarak kullanılmaktadır. Soğanlarının yapısında bulunan galanthamine maddesi nedeniyle de tıbbi bitki olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda hoş kokulu çiçeklere sahip olmasından dolayı parfümeri-kozmetik sektörlerinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır Yetiştirme koşulları: Nergis bitkisi ülkemizde yoğun olarak Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Kış aylarında sıcaklık çok düşük olmadığından soğuk zararı görülmez. Akdeniz iklim özellikleri 3 görülen yetişme alanlarında sıcaklık kış aylarında 10-13 °C, yaz aylarında ise 20-28 °C arasındadır. Işık ihtiyacı yönünden nötr gün bitkisidir. Hem kısa hem de uzun gün şartlarında çiçek açabilir. Genel olarak tüm soğanlı bitkiler gibi nergis de, soğanlarda oluşabilecek çürüme nedeniyle fazla nemden hoşlanmaz. Açık alanda yetiştiricilikte bitkiler nem ihtiyacını doğal yoldan yağmur suları ile karşılar. Yaz döneminde ise bünyelerine depo ettikleri suyu kullanır. Seradaki yetiştiricilikte ortalama nem % 60-70 civarında olmalıdır. Fazla nem engellemek içinde havalandırma yapılır. Nergis soğanlarının kapalı alanlarda fazla nemden zarar görmemesi için mutlaka havalandırma yapılmalıdır. Nergis organik maddelerce zengin, nemli, kumlu, tınlı iyi drene edilmiş topraklarda gelişir. Gevşek yapılı topraklarda gelişimi daha iyidir. Çok killi, taban suyu yüksek, asitli topraklardan pek hoşlanmaz. Toprağı bol humuslu geçirgen ve drenajı çok yüksek olmalıdır. Sonbaharda toprak tesviye işlemlerinden sonra, toprak sıcaklığı 15 °C civarında olduğunda soğanlar toprağa dikilmeli ve gerekli gübreler verilmelidir. Faydaları : Soğanının lapası, yakısı yaraların irinini kurutur, temizler ve iyileştirir. 5 gr’mı bal ile içildiğinde kusturur. Kökü yakı yapılıp sirke ile başa sürüldüğünde saç kıran hastalığına fayda sağlar. Çiçeklerinin suyu balla beraber şerbet gibi içildiğinde rahim ve mesane ağrılarını iyileştirir. Kullanım Şekli : Kurutularak toz haline getirilmiş nergis soğanından 0,5-1 gr bir demliğe konur. Üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edilir. Dem, sabah-öğle-akşam az az içilir. UYARI : Nergis kökünün zehirli olması nedeni ile kullanılması oldukça risklidir. Bu nedenle tarife uyulmalı ve fazla kullanılmamalıdır.