Eğitim; bireyin kendini gerçekleştirme sürecinde, hayata hazırlamasına yapılan katkıların bütünüdür. Eğer fırsat verirsek; birey bu süreçte, doğuştan kendisine bahşedilen yetenek ve yeterlik potansiyelini, yaşarken geliştirir, kazanacağı farklı bakış açılarıyla kendisi olur… Bireyi hayata hazırlarken, tarihi süreçte farklı yaklaşımlar uygulanmıştı. Bu yaklaşımlar içerisinde uzun zaman “Davranışçı” ekolün tesiri altında olan eğitim yapılanmamız, halen uygulamada olan “Yapılandırmacı” yaklaşımı tercih etmiştir. Yapılandırmacılık, bir öğretim yaklaşımı olmayıp, bir bilgi öğrenme yaklaşımıdır. İnsanların nasıl öğrendiğiyle ve bilginin yapısıyla ilgili olan yapılandırmacılık hem öğrenme teorisinde, hem de epistemolojide/ bilgi felsefesinde kullanılır. Bir öğrenme konusu ile ilişkili problem çözme, kritik düşünme ve öğrencilerin aktif katılımı üzerine temellenmiş olan yapılandırmacı yaklaşım; a) Bilişsel yapılandırmacılık, b) Sosyal yapılandırmacılık şeklinde iki temel yapıda mütalaa edilir. Bu süreçte temel kabuller; 1) Bilgi deneyimle kazanılır, 2) Öğrenme, evrenin, evrendeki herşeyin, kişisel yorumuyla şekillenir, 3) Öğrenme, evrenin, evrendeki herşeyin anlamının, deneyim temelleri üzerine geliştirildiği aktif bir süreçtir, Eğitim etkinliklerinde, yapılandırmacılığın tercih sebepleri; 1) Öğrenenlerin düşünme ve plan yapma yeteneğini geliştirir, 2) Girişimciliği geliştirir, 3) Öğrenme yaşantılarını daha iyi anlamayı sağlar, 4) Öğrenen-öğreten ilişkisini geliştirir, 5) Güdülemeyi sağlar, 6) Öğrenenin okula ilgisini arttırır, 7) Kendini ifade etmeye fırsat verir, 8) Konu alanında geleneksel sınıflara göre başarı düzeyini arttırır. Eğitim sürecinde bu üst düzey beklentilerin gerçekleşmesi yönünde en yaygın kullanılan teknik yaklaşımlardan biridir, 5N 1K uygulaması… Toplam Kalite Yönetimi uygulamalarında Sürekli İyileştirme Araçları olarak önem arz eden yaklaşımda; 5N 1K Bir sorgulama yaklaşımıdır. Sorunların analizinde beyin fırtınası yaklaşımında ve çözüm önerilerinin uygulanmasında yoğun kullanılır. * Kim (Kim? Kim yapıyor? Kim yapmalıydı? Başka kim yapabilir? Başka kim yapmalı?) * Ne (Ne yapmalı? Ne yapılır? Ne yapmalıydı? Başka ne yapılabilir? Başka ne yapmalıdır?) * Nerede (Nerede yapılmalı? Nerede yapılıyor? Nerede yapılmalıydı? Başka nerede yapılabilir?) * Ne zaman (Ne zaman yapılmalı? Ne zaman yapılıyor? Ne zaman yapılmalıydı? Başka ne zaman yapılabilir? Başka ne zaman yapılmalıdır?) * Niçin (Niçin yapar? Niçin yapılır? Niçin orada yapılır? Niçin sonra yapılır? Niçin o şekilde yapılır?) * Nasıl (Nasıl yapmalı? Nasıl yapılır? Nasıl yapılmalıydı? Bu metod başka alanlarda da kullanılabilir mi? Bunu yapmanın başka yolu var mı?) 5N 1K soruları, bireyde süreci sorgulama yeterliği kazandırırken, sorunun çözümü ekseninde çözüm zenginliğine katkı sağlama yeterliği de kazandırması beklenir… Ancak, bugünün şartlarında 5N 1K anlayışının yetmediğini düşünüyoruz. Değişen dünya gerçeklerinde çözüm seçeneklerinin uygulanabilirliği yeterince tartışılmalıdır. Sn. Bakan’ın “Eğitim kurumu iktisadi hayatla birebir eşleşmeli” sözü merkez alındığında; hayata hazırlamaya çalıştığımız çocuklarımız, üretim sürecine hazırlanması önemli bir hedef olmalı. Bu açıdan; üretim sürecinde çözüm arama, bulup bulmadığını deneme açısından, kendine güvenen, çözüm aramaya dönük zihinsel potansiyelini geliştirmenin en önemli problem olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle, 5N 1K uygulamasında yer alan temel soruların, bireye kazandırdıkları sorgulanarak, “Ne? Nerede? Niçin? Ne Zaman? Nasıl?” üretim sürecinde önem arz ettiğini düşündüğümüz, “6. N” olarak, -NEREDEN- sorusu akademik açıdan ele alınmalıdır. “NEREDEN” sorusunun, yeni süreçte ele alınmasının, çocuklarımızın kazanacağı yeterliklere ilave edilmesinin, üretimde önemli bir sorun olan (planlanan yatırımın karşılığının/yaşanan sorunun çözümü için aranan çözüm seçeneklerinin vb. “Nereden” karşılanacağına dönük düşünme zenginliğine sahip olunması anlamlı olacaktır. Organizasyonda Değişim başlatmak ve Yeniden Yapılanmada başarıyı yakalamak için; istikbalimizin teminatı olan çocuklarımızın eğitim sürecinde; “6N 1K Yaklaşımın, Kim? Ne? Nerede? Niçin? Ne Zaman? Nasıl? NEREDEN?” soruları ekseninde uygulanmasının çocuklarımıza çok şey kazandıracağını düşünüyoruz. Metin AKGÜN Maarif Müfettişi Eğitimde Kaliteyi Geliştirme Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Milli Beka Hareketi Doğu Anadolu Başkanı Baş Danışmanı