Eğitimin ana karnında başladığı gerçeğinden hareketle, bebeklik dönemi sonrasında; çocuklarımızın eğitimi açısından kazanmaları gereken gelişim ödevlerini merkez aldığımızda hata riskinin bedeli gelecek açısından ağır olabilir… Bu hata riskinin ortak paydasında; çocuklarımızla hayatı değil de “REFAHIMIZI” paylaştığımızı hatırlarsak… Çocuğun gelişimi ve eğitimi açısından okul öncesi dönem büyük önem taşır. Çocuğunuzun gelişimine ilişkin temeller bu dönemde atılır. Çocuğun gelişimini incelemek pek çok yönden fayda sağlayabilir. Bu süreçte, gelişim basamaklarında ortaya çıkan yeni yetenekler ve davranış özellikleri saptanabilir; sonra bireysel farklılıklar yanı sıra, ortak paydada her çocuk için gelişim yönü ve hızı yordanabilir. Kişisel ayrılıklarla birlikte ortak yanların bilinmesi çocuk eğitiminde izlenecek en doğru yolun tespitinde avantaj sağlar. Gelişim Dönemleri 2.5 YAŞ: Bu yaş dönemi, gelişimin en büyük kriz dönemlerinden biri olarak kabul edilir. Bu zorlu dönemde çocuk dengesiz, olumsuz, kararsız ve isyankârdır. Büyüklerinin sözlerini dinlemez, hatta tersini yapar, eylemleri kısıtlandığında öfkelenir, çevresinden yardım istemez, kendi başına başarmayı amaçlar. Bu dönem her çocukta görülebilen doğal bir geçiş evresidir. Ancak bu evrede oluşan saplantılar ve aşırı gerginlikler, ileriki yıllarda inatçılık ve direnç belirtileri şekline de dönüşebilir. Bu yaşta çocuklara nasıl yardımcı olunabilir: * Günaydın dendiğinde Günaymadı cevabının verilebildiği bu olumsuzluk evresinde çocuklar, başkalarıyla paylaşma konusunda zorlanacak ve rekabet duygusu yaşayacaklardır. Diğerleri üzerinde otorite kurmaya çalışırken, bir yandan da bağımsız olmayı isteyecekler, bir yandan da yetişkinlerin onayına ihtiyaç duyacaklardır. Zaman zaman otoriteye öfke ve terslikle karşı çıkılan bu dönemde çocukların olumsuz davranışlarını görmezden gelmek, kısa bir süre ilgisiz kalmak, tartışmaya girmemek, sürtüşmemek, bir başka etkinliğe yöneltmek gerekecektir. Bu arada sizin de başka bir şeyle meşgul olmanız gerekmektedir. Ancak olumsuz davranışı bittiğinde ilgilenmeniz en doğrusu olacaktır. * Hırçınlaştıkları, olumsuzlaştıkları, öfke nöbeti geçirdikleri dönemlerde sakin ve sabırlı bir tutum izlenmelidir. Anne babalar böyle bir zamanda tüm dikkatlerini çocukları üzerinde yoğunlaştırıp, göz kontağı kurarak, kabul belirtisini beden diliyle de ifade etmelidir. Ciddi bir yüz ifadesi takınıp, çocuğa yaklaşıp onu dinlemek en doğrusudur. Kararlı bir ses tonuyla konuşmak gereklidir. Unutulmaması gereken bu kriz döneminin gelişimin normal bir evresi olduğu ve geçici olduğudur. * Yine bu dönemde çocukların çabaları desteklenmeli, hataları görmezden gelinmelidir. Tüm başarıları övülmelidir. * Oyunda paylaşmayı öğrenebilmeleri için başkalarına bir şeyler vermesini gerektiren oyunlar oynanmalıdır. (Oyun arkadaşı olabilir, doğru model olmaya özen gösterebilirsiniz.) * Zıplama ve ayakucunda yürüme faaliyetlerinin yer aldığı oyunlarla, top ve koşmaca yoluyla enerjilerini harcamaları sağlanmalıdır. Özellikle yeşil alanda gerçekleştirilecek, çocuğu yoran bu tür oyunlar hem çocukların uyku düzenine yardımcı olacak hem de günlük gerilimden arınmalarını sağlayacaktır. 3-4 yaş ve daha sonraki evreler izleyen yazılarımızda… Metin AKGÜN Maarif Müfettişi Eğitimde Kaliteyi Geliştirme Derneği Başkanı