Anasayfa Yazarlar Sizden Gelenler Yazı Detayı Bu yazı 100+ kez okundu.

Köşe Yazarı

Sizden Gelenler

treklam1723@gmail.com

ORTA BALKANLARDA YEREL TİCARET : XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA DUBNICE EMTİA GÜMRÜĞÜ

ORTA BALKANLARDA YEREL TİCARET : XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA DUBNICE EMTİA GÜMRÜĞÜ Yıl 2017, Cilt 12, Sayı 2, 77 - 98, 01.06.2017 Ortalarinda Dubnice Emtia GÜMRÜĞÜ Faruk DOĞAN Öz Dupnice Emtia Gümrüğü Rumeli’de orta kol üzerinde tesis edilmiş olan küçük bir kara gümrüğüdür. Bulunduğu konum özellikle Serez-Belgrad yolu üzerinde yürütülmekte olan pamuk ticareti açısından önemli olmuştur. Bu itibarla on sekizinci yüzyılda söz konusu ticareti geliştirmek ve güvenliğini sağlamak için kurulmuş olduğu söylenebilir. On dokuzuncu yüzyılın başında ortaya çıkan Sırp isyanları neticesinde Niş gümrüğünün buraya taşınması ile daha da önemli hale gelmiş olan gümrük, kadim kara gümrüklerinden sayılarak 1868 tarihine kadar varlığını sürdürmüştür. Muhdes gümrüklerin kaldırılması ile Dupnice halkı büyük ekonomik sıkıntıya girerken gümrük de daha çok yerel ürünlerin ticaretinin yapıldığı bir özellik kazanmıştır. Belgelerdeki ifadeyle gümrüğün gelirleri yörede üretilen meyve ve sebze ticaretinden ibaret hale gelmiştir. İncelediğimiz dönemde gümrükte işlem yapan tüccarların % 27’ni Müslümanlar, % 59’nu gayrimüslimler, % 8’ni de Rus’lar teşkil etmiştir. Rus tüccarların en önemli ticaret malı pamuk ve pamuk ürünleri olmuştur. Gümrük gelirlerinin üçte biri Rus tüccarların yaptığı bu ticaretten elde edilmiştir. Kaynakça · BOA, MVL, 46/33 · BOA, A.DVN.MHM, 25/73. · BOA, KK, 5267 · BOA, ML. VRD, 1128 · BOA, A.MKT. 79/85, 88/31, 89/31, 95/100, 142/96; 31/2, 34/4. · İ.MVL.107/2428; A.DVN.29/72. · BOA, A.MKT. UM. 103/39. · BOA, A. MKT. MVL. 77/98. · BOA, A. MKT. MHM. 392/53. · BOA, ML. VRD. 1128, ML. 523, ML. VRD.528, ML.539, ML. VRD.1487, ML. VRD. 1506. · BOA, ML, 528 · Arslantaş Selim, Osmanlı’da Sırp İsyanları, Kitap Yayınları, İstanbul 2007. · Cezar Yavuz, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi, Alan Yayınları, 1986. · Efe Ayla, Muhassıllık Teşkilatı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir 2002. · Elibol Numan, 18. Yüzyılda Osmanlı-Avusturya Ticareti, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2003. · Fidan Murat, XIX. Yüzyılda Osmanlı-Rusya Ticarî Münasebetleri, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun 2002. · Genç Mehmet, Devlet ve Ekonomi, Ötüken Yayınları, İstanbul 2000. · Goven Bruce Mc., Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, (II.C.) Edit. Halil İnalcık, Donald Quataert, Eren Yayınları, İstanbul 2006. · Halaçoğlu Yusuf, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, TTK, Yayınları, Ankara 1991. · İnalcık Halil, Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayınları, İstanbul 1992. · Karataş Yakup, Sacit Uğuz, “Osmanlı Devleti’nin Son Dönem İç Gümrük Rejimi ve Bunun Taşradaki Yansımaları: Erzurum Örneği”, History Studies, Temmuz 2012. s. 213-225. · Kıel Machıel, “Cuma”, DİA, C. 8, İstanbul 1993, s. 89-90. · ___________, “Ottaman Pıous Foundations In Western Bulgaria: Berkofça, Cum’a-i Bâlâ, Dupnicas”, Balkanlarda Osmanlı Vakıfları ve Eserleri Sempozyumu, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2012, s.115-131. · Küçükkalay A.Mesut, Numan Elibol, Osmanlı İmparatorluğuna Avrupa’dan Karayolu ile Yapılan Ticaretin Değerlendirilmesi(1795-1804) , Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.2 (2003), s. 151-176. · Kütükoğlu Mübahat Kütükoğlu, “Osmanlı’da Gümrük”, DİA, C.14 (1996), s.263-268. · ____________, Baltalimanı’na Giden Yol; Osmanlı-İngiliz İktisâdî Münasebetleri (1580-1850), TTK Yayınları, Ankara 2013. · Moacanın Nenad, “Bâc and Gümrük on The Mıddle Danube, 1540-1614: Termınologıcal Elucıdatıons”, CIEPO Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Araştırmaları Uluslararası Komitesi (Bildiriler), TTK Yayınları, Ankara 1994, s. 463-467. · Orhonlu Cengiz, Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilatı, Eren Yayınları, İstanbul 1990. · Ortaylı İlber, Tanzimat’tan Sonra Mahalli İdareler (1840-1878), Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Yayınları, Ankara 1974. · Palairet Michael, Balkan Ekonomileri (1800-1914), Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2000. · Özvar Erol, “Osmanlı’da Gümrükler ve Kervanlar”, Osmanlı Medeniyeti, Siyaset, İktisat, Sanat, Klasik Yayınları, İstanbul 2005. · Paskaleva Virginia, “Osmanlı Balkan Eyaletlerinin Avrupalı Devletlerle Ticaretleri (1700-1850)”, İÜİFM, C.27, No, 1-2, s. 37-74. · Taşkın Ünal, Osmanlı Devletinde Kullanılan Ölçü Birimleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2005. · Todorov Nikolay, “19. Yüzyılın İlk Yarısında Bulgaristan Esnaf Teşkilatında Bazı Karakter Değişmeleri”, İÜİFM, C.27 (Ekim 1967-Mart 1968), S.1-2, s. 1-36. · Uygun Süleyman, Sırp İsyanı ve Hurşid Ahmet Paşa, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.4, S.17 (Bahar 2011), s. 416-436. · Yeniçeri Celal, “Bac”, DİA, C.4, İstanbul 1991, s. 411-413. Dubnice ve Çevresi

Pencereyi Kapat

Ekleme Tarihi: 09 Eylül 2022 - Cuma

ORTA BALKANLARDA YEREL TİCARET : XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA DUBNICE EMTİA GÜMRÜĞÜ

ORTA BALKANLARDA YEREL TİCARET : XIX. YÜZYILIN ORTALARINDA DUBNICE EMTİA GÜMRÜĞÜ
Yıl 2017, Cilt 12, Sayı 2, 77 - 98, 01.06.2017

Ortalarinda Dubnice Emtia GÜMRÜĞÜ Faruk DOĞAN

Öz
Dupnice Emtia Gümrüğü Rumeli’de orta kol üzerinde tesis edilmiş olan küçük bir kara gümrüğüdür. Bulunduğu konum özellikle Serez-Belgrad yolu üzerinde yürütülmekte olan pamuk ticareti açısından önemli olmuştur. Bu itibarla on sekizinci yüzyılda söz konusu ticareti geliştirmek ve güvenliğini sağlamak için kurulmuş olduğu söylenebilir. On dokuzuncu yüzyılın başında ortaya çıkan Sırp isyanları neticesinde Niş gümrüğünün buraya taşınması ile daha da önemli hale gelmiş olan gümrük, kadim kara gümrüklerinden sayılarak 1868 tarihine kadar varlığını sürdürmüştür. Muhdes gümrüklerin kaldırılması ile Dupnice halkı büyük ekonomik sıkıntıya girerken gümrük de daha çok yerel ürünlerin ticaretinin yapıldığı bir özellik kazanmıştır. Belgelerdeki ifadeyle gümrüğün gelirleri yörede üretilen meyve ve sebze ticaretinden ibaret hale gelmiştir. İncelediğimiz dönemde gümrükte işlem yapan tüccarların % 27’ni Müslümanlar, % 59’nu gayrimüslimler, % 8’ni de Rus’lar teşkil etmiştir. Rus tüccarların en önemli ticaret malı pamuk ve pamuk ürünleri olmuştur. Gümrük gelirlerinin üçte biri Rus tüccarların yaptığı bu ticaretten elde edilmiştir.

Kaynakça
· BOA, MVL, 46/33

· BOA, A.DVN.MHM, 25/73.

· BOA, KK, 5267

· BOA, ML. VRD, 1128

· BOA, A.MKT. 79/85, 88/31, 89/31, 95/100, 142/96; 31/2, 34/4.

· İ.MVL.107/2428; A.DVN.29/72.

· BOA, A.MKT. UM. 103/39.

· BOA, A. MKT. MVL. 77/98.

· BOA, A. MKT. MHM. 392/53.

· BOA, ML. VRD. 1128, ML. 523, ML. VRD.528, ML.539, ML. VRD.1487, ML. VRD. 1506.

· BOA, ML, 528

· Arslantaş Selim, Osmanlı’da Sırp İsyanları, Kitap Yayınları, İstanbul 2007.

· Cezar Yavuz, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi, Alan Yayınları, 1986.

· Efe Ayla, Muhassıllık Teşkilatı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir 2002.

· Elibol Numan, 18. Yüzyılda Osmanlı-Avusturya Ticareti, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2003.

· Fidan Murat, XIX. Yüzyılda Osmanlı-Rusya Ticarî Münasebetleri, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun 2002.

· Genç Mehmet, Devlet ve Ekonomi, Ötüken Yayınları, İstanbul 2000.

· Goven Bruce Mc., Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, (II.C.) Edit. Halil İnalcık, Donald Quataert, Eren Yayınları, İstanbul 2006.

· Halaçoğlu Yusuf, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, TTK, Yayınları, Ankara 1991.

· İnalcık Halil, Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayınları, İstanbul 1992.

· Karataş Yakup, Sacit Uğuz, “Osmanlı Devleti’nin Son Dönem İç Gümrük Rejimi ve Bunun Taşradaki Yansımaları: Erzurum Örneği”, History Studies, Temmuz 2012. s. 213-225.

· Kıel Machıel, “Cuma”, DİA, C. 8, İstanbul 1993, s. 89-90.

· ___________, “Ottaman Pıous Foundations In Western Bulgaria: Berkofça, Cum’a-i Bâlâ, Dupnicas”, Balkanlarda Osmanlı Vakıfları ve Eserleri Sempozyumu, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2012, s.115-131.

· Küçükkalay A.Mesut, Numan Elibol, Osmanlı İmparatorluğuna Avrupa’dan Karayolu ile Yapılan Ticaretin Değerlendirilmesi(1795-1804) , Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.2 (2003), s. 151-176.

· Kütükoğlu Mübahat Kütükoğlu, “Osmanlı’da Gümrük”, DİA, C.14 (1996), s.263-268.

· ____________, Baltalimanı’na Giden Yol; Osmanlı-İngiliz İktisâdî Münasebetleri (1580-1850), TTK Yayınları, Ankara 2013.

· Moacanın Nenad, “Bâc and Gümrük on The Mıddle Danube, 1540-1614: Termınologıcal Elucıdatıons”, CIEPO Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Araştırmaları Uluslararası Komitesi (Bildiriler), TTK Yayınları, Ankara 1994, s. 463-467.

· Orhonlu Cengiz, Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilatı, Eren Yayınları, İstanbul 1990.

· Ortaylı İlber, Tanzimat’tan Sonra Mahalli İdareler (1840-1878), Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Yayınları, Ankara 1974.

· Palairet Michael, Balkan Ekonomileri (1800-1914), Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2000.

· Özvar Erol, “Osmanlı’da Gümrükler ve Kervanlar”, Osmanlı Medeniyeti, Siyaset, İktisat, Sanat, Klasik Yayınları, İstanbul 2005.

· Paskaleva Virginia, “Osmanlı Balkan Eyaletlerinin Avrupalı Devletlerle Ticaretleri (1700-1850)”, İÜİFM, C.27, No, 1-2, s. 37-74.

· Taşkın Ünal, Osmanlı Devletinde Kullanılan Ölçü Birimleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2005.

· Todorov Nikolay, “19. Yüzyılın İlk Yarısında Bulgaristan Esnaf Teşkilatında Bazı Karakter Değişmeleri”, İÜİFM, C.27 (Ekim 1967-Mart 1968), S.1-2, s. 1-36.

· Uygun Süleyman, Sırp İsyanı ve Hurşid Ahmet Paşa, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.4, S.17 (Bahar 2011), s. 416-436.

· Yeniçeri Celal, “Bac”, DİA, C.4, İstanbul 1991, s. 411-413. Dubnice ve Çevresi

Yazıya ifade bırak !

Bu yazıya hiç ifade kullanılmamış ilk ifadeyi siz kullanın.

Okuyucu Yorumları (0)

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve canakkaleninsesi.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Tüm Yazıları